– woensdag 9 juli 2025 –
Een mooie zonovergoten dag om een exclusief bezoek te brengen aan het loodsstation Wandelaar op de Noordzee. Het ligt ongeveer 12 mijl uit de kust voor Oostende en onder de naam van Westpost worden van hieruit beloodsingen gedaan op schepen van en naar Vlaamse kusthavens en Vlissingen.
Loodsen
De Vlaamse loodsen – het zijn er 450 – kan men verdelen over vier groepen:
– zeeloodsen: vaargebied Noordzee tot Nederland;
– kustloodsen: beloodsingen van en naar de kusthavens;
– rivierloodsen: op de Schelde van Vlissingen tot Antwerpen en Wintam;
– kanaalloodsen: kanaal Gent-Terneuzen.
Naargelang de grote van de schepen bestaat er ook nog een gradatie bij de loodsen.
Er is een nauwe samenwerking met het Nederlandse Loodswezen; de loodsen in Nederland noemt men registerloodsen en hun statuut heeft enkele verschillen met de Vlaamse collega’s. De Nederlandse loodsen opereren meestal vanuit het andere loodsstation Steenbank dat tussen Vlissingen en Rotterdam ligt op de Noordzee. Zo gebeuren de beloodsingen in Vlissingen zowel door Nederlandse als Vlaamse loodsboten.
WANDELAAR
Het schip Wandelaar is een SWATH en is 61 meter lang, 25 meter breed en met een diepgang van 6 meter. De aandrijving is dieselelektrisch wat betekent dat de schroeven worden aangedreven door elektrische motoren en de nodige stroom afkomstig is van dieselgeneratoren.
De Wandelaar fungeert op zee voor een periode van drie weken, waarna het kortstondig over en weer vaart naar Oostende voor bevoorrading van brandstof en levensmiddelen.
De bemanning aan boord bestaat uit 20 zeevarenden die telkens een volledige week aan boord blijven. De officieren (kapitein, stuurman, scheepwerktuigkundige) hebben een diploma van Master in de Nautische Wetenschappen van de Antwerp Maritime Academy (voorheen Hogere Zeevaartschool). In totaal zijn er vijf kapiteins en 7 stuurmannen in de rotatie.
Een wacht aan boord duurt vier uur en wordt bemand door 5 personen. Er is ook een kok aan boord bijgestaan door enkele stewards en een technieker scheepwerktuigkundige die de hele techniciteit van het schip opvolgt. Een volledige bemanning omvat 20 personen.
Accomodatie
De Wandelaar is terdege uitgerust om haar bemanning en passanten de meest comfortabele omgeving te bezorgen. Zo zijn er 64 bedden aan boord in cabines voor bemanning en voor de loodsen.
Een loods die aan boord komt blijft daar maximum vier uur en kan eventueel rust nemen in één van de cabines. Daarna verlaat de loods terug het schip voor een volgende opdracht of om naar de wal te worden gebracht.
Er is een apart dek voor zowel de bemanning als voor de loodsen.
Vanzelfsprekend nemen de motoren, generators en andere toestellen aan boord heel wat plaats in. Ze zijn veelal in de benedendekken van de zijrompen geplaatst. Wat opviel was de netheid aldaar alhoewel die over heel het schip was terug te vinden.
DAB VLOOT
Voor dit uitzonderlijk bezoek aan het loodsstation werden we begeleid door Tim Van Dijck, gedelegeerd bestuurder van DAB VLOOT, de maritieme dienstverlener voor de Vlaamse overheid. Een toegewijd team van 550 collega’s en een veelzijdige vloot van meer dan 45 schepen behoren tot zijn werkterrein.
De diensten van DAB Vloot zijn veelzijdig zoals loodsen, veerboten, reddingsoperaties, hydrografie, wetenschappelijk onderzoek en meer.
Tim Van Dijck is een vlotte verteller maar we zagen ook dat aan boord van de schepen hij met elk personeelslid contact zocht. Blijkbaar ten zeerste geappreciëerd.
Maar Vloot heeft niet alleen een missie maar ook een visie. Vloot is een gespecialiseerde rederij waarbij het management wordt ingezet voor opdrachten binnen de overheidsniche. Haar visie is een geïntegreerd partnerschap met klanten en belanghebbenden via een sterke innovatieve rederij die een meerwaarde betekent in een evoluerende duurzme maatschappij.
WIELINGEN
In Oostende liggen er drie loodsboten van het type SWATH (Small Waterplane Area Twin Hull), met volgende namen: Wielingen, Westdiep en Westerschelde. Ze zijn 25 meter lang en 13 meter breed met een diepgang van 2.70. Ze worden ingezet om vanaf het loodsstation Wandelaar de grotere zeeschepen te beloodsen.
Om naar de Wandelaar te gaan werden we opgewacht aan boord van de Wielingen die in alle vroegte vertrok naar de Wandelaar die ongeveer 12 zeemijl in zee ligt. Tijdens onze tocht daarheen kreeg de loodsboot al de opdracht om loodsen op te halen bij zeeschepen en die dan over te brengen naar het loodsstation in afwachting van een verder opdracht.
Naargelang de drukte blijven er steeds één of meerder loodsboten in de omgeving van het loodsstation. Het aanbrengen van loodsen vanuit Oostende gebeurt ook met een andere loodsboot Wulpen.
Beloodsing
Aan boord even een korte babbel doen met loodsen tijdens het kort verblijf op de Wandelaar. Deze mensen lijken allen echt gepassioneerd door hun beroep dat ze met volle overgave doen. Hun flexibiliteit die ze soms onverwacht moeten tonen nemen ze er graag bij, alhoewel zij daar ook een zekere erkentelijkheid voor vragen.
Jonge instroom van loodsen volgt niet altijd het afvloeien van oudere loodsen die op pensioen gaan. We zagen hoe de loodsen heel veel aandacht besteden aan de transfert van de loodsboten naar de zeeschepen en omgekeerd. De kans voor ongevallen is nooit veraf.
Vanaf de Wandelaar doen ze tijdens een wacht (vier uur) gemiddeld een 30-tal beloodsingen. Ze hebben een lijst van schepen – inkomend en uitgaand – waar een loods moet worden gebracht en afgehaald.
We hadden het geluk om verschillende en diverse beloodsingen te kunnen volgen. Alhoewel onze bezoekdag gepaard ging met weinig wind, een stralende zon en een optimale temperatuur, verliepen alle opdrachten vlot na elkaar. Zowel de teams of de loodsboten, loodsstation en de loodsen zelf zijn heel goed op mekaar afgestemd. En dat dit bij slechte weersomstandigheden ook zo gebeurt wekt toch enige bewondering.
Nadat we afscheid hadden genomen op de Wandelaar – waar we tot in de puntjes goed werden verzorgd met een fijne lunch erbij – trokken we terug naar Oostende aan boord van de Wielingen. Maar niet voordat er nog een speciale beloodsing op de planning stond. Een grote gastanker Gaslog Winchester, bestemd voor Zeebrugge, kreeg ook nog een loods aan boord. Dat hierbij heel wat veiligheidsmaatregelen gepaard gaan moet zeker niet worden uitgelegd.
Nieuwe boten
De drie SWATH loodsboten zijn stilaan aan vervanging toe. De onderhoudskost – die steeds groter wordt – noodzaken een vernieuwing van de vloot. Dit is echter een politieke beslissing omdat vandaar de nodige fondsen moeten komen.
Het loodsstation Wandelaar heeft als vervangers de oude Loodsboot 1 (van 1986) en Loodsboot 7 (van 1978). Beide boten gaan naar einde leeftijd. Hiervoor is echter al wel een oplossing gemaakt voor een nieuw schip dat in 2028 operationeel zou kunnen zijn.
De keuze voor een monohull in plaats van eenzelfde schip als de Wandelaar zou mee geïnspireerd zijn om een zelfde werkwijze voor beloodsingen te hebben als in de buurlanden.
Bekijk hier de video: https://www.youtube.com/watch?v=1tpaUBpkyYM © Bart Meyvis
En het stuk in Flows: https://www.flows.be/scheepvaart/2025/07/dag-en-nacht-op-zee-het-leven-aan-boord-van-loodsstation-wandelaar/
Lees ook een grensoverschrijdend voorbeeld van samenwerking tussen nautische diensten.
https://www.bootmag.be/2025/05/29/europese-kustwachtoperatie/
